A dúbida

Outra novela curta que se le dun tirón. María Reimóndez gañou con “A dúbida” o Premio de Novela por Entregas de “La Voz de Galicia”. Unha doadísima narración de denuncia dos abusos sexuais na infancia artellada dende a perspectiva da muller do acosador. O compromiso de Reimóndez para visibilizar este indignante tema non é un feito aillado, no 1998 fundou a ONG “Implicadas no desenvolvemento” dende a que se elaborou o proxecto “O son das buguinas” para a axuda às vítimas do tsunami na India no 2004, lembro ter traballado con eses boísimos materiais na aula… un pedazo de muller.

Advertisement

Son noxento

Boa novela curta de Mª Xosé Queizán. Unha mistura esquizofrénica de hilaridade e repulsión que xoga co lume ao confrontar a perversidade e o humor dun xeito temerario. Unha denuncia do estereotipo machista a través dun personaxe primario, esperpéntico e escatolóxico que ao longo dun monólogo co lector vai xustificando o seu polarizado comportamento asocial.
Libro áxil que atrapa dun xeito brutal, lectura dunha sentada.

O demo e o profundo mar azul

É un pracer ler a Eva Moreda. “O demo e o profundo mar azul” é unha novela curta de homenaxe á diáspora é mais a música, a historia dun galego que marchou a América nos anos 30 co saxo da parroquia baixo o brazo para converterse nun dos referentes do Jazz. A narración está trenzada como si se tratara dos temas da banda sonora da súa vida. Eu funa lendo co acompañamento musical dos mitos dunha época gloriosa. O dito, un pracer.

Izan o da saca

Cando era novo non existían as redes sociais para establecer un nexo virtual entre lectores, a libraría era un punto de encontro indispensábel para ir artellando os gostos literarios. Coa axuda dos asiduos e as orientacións dos libreiros, íamos descubrindo as nosas querencias cara a un ou outro autor. Unha mágoa que se fose esquecendo este xeito de comercio intelectual. Xa case non quedan eruditos na venda, e os escasos bibliófilos que agochan o seu saber tralo mostrador son unha especie en extinción.

Hoxe as compras pola internet ou a inercia de escoller unha lectura mentres mercas o deterxente nunha grande superficie, remataron co pracer desas pequenas tertulias literarias. O conto é que cando quedo orfo de libro sigo recurrindo a eses espazos máxicos para atopar un sustituto vivo que pousar nas mans; alí fago algunha observación sobre os textos que vou rematando e mergúllome nas novidades lendo anacos das obras, nunca a sinopse, e de cando en vez pido que me fagan algunha suxestión.

Velaí “Izan o da saca“, a derradeira sorpresa. Un libro de Xabier Quiroga dos que non che deixan parar de ler, adictivo dende a primeira páxina, cun ritmo trepidante e persoaxes sedutores. Estou convencido de que o detetive-taxista “Reiniña” vaise converter nun referente da literatura galega, un descubrimento na liña de Anibal C. Malvar, Domingo Villar ou Suso de Toro… e abrindo un pouco a xeografía, o Eduardo Mendoza patrio.
Pedazo de novela chea de humor, intriga e compromiso, baseada nunha investigación a prol da presenza nazi na Galiza da posguerra, Xabier creou unha fascinante “pseudonegra” de lectura obrigada. Moi recomendable.

De seguido, podedes ver en vídeo, un roteiro pola zona onde transcorre a novela.

Fractura

Quedeime ancorado en “La vida en las ventanas”, non volvín a Andrés Neuman ata esta “Fractura” e laméntoo, sempre se cruzan lecturas entre desexos e vas abandoando promesas de reencontros, que no meu caso quédanse nun listado virtual que xamais terei tempo para baleirar.

Neuman é un grandísimo narrador e a súa última obra é un xogo entre a novela e o xornalismo reivindicativo, un manifesto antinuclear agochado na historia dun supervivinte de Hiroshima e os relatos en primeira persoa de 4 mulleres en 4 cidades que compartiron distintos momentos da súa vida, un trenzado sociocultural que xoga coas sutilezas da comunicación humana a través da linguaxe.

De cada libro quédame unha lembranza, cando menos unha, se isto non ocorre é que pasou pola miña vida como os centos de persoas coas que me cruzo cada día, obsérvoas pero non as inclúo nos meus recordos. De “Fractura” quedarame un concepto, a palabra á miña idade estou seguro de que se desvanecerá, o “Kintsugi”, unha arte xaponesa que reconstrúe pezas rotas facendo visibles as súas fendas con láminas de ouro, unha metáfora da vida que se destrúe e recompón nunha sinusoide ineludible, algunhas persoas empéñanse en disimular os anacos que conforman a súa historia, cando o verdadeiramente fermoso é mostralos como deslumbrantes fracturas. Eu son un home roto en mil pedazos, un kintsugi.

Os fillos do mar / Os fillos do lume

“Os fillos do mar” é a ópera prima de Pedro Feijoo, a súa primeira edición tivo a súa enxundia ao producir un conflito entre os malvados críticos e os compracentes lectores, que pasaron por riba da erudición literaria sen contemplacións, chegando a convertelo nun éxito brutal con 8 edicións entre 2012 e 2015. Non é que sexa unha magnífica novela, pero se consegues pasar as cen primeiras páxinas, que se fan algo tediosas, atópaste cun thriller mistura de novela histórica, suspense e mesmo unha aventura de piratas que te transporta á candidez lectora dos dezaseis anos, onde perdoabas calquera falliño se viña impregnado de divertimento. Non é ningunha sorpresa que se convertira nun libro insignia para o fomento da lectura entre os máis novos. A min fixome lembrar unha das travesías pola costa da morte, na compaña dun lobo de mar que ía relatando na viaxe vellas historias dos innumerábeis naufraxios que aconteceron por mor desas agullas do diaño que fenderon o bandullo de centos de embarcacións nas costas galegas, aínda hoxe, eses baixos agochan algúns pecios que seguen sendo obxecto de desexo para os novos piratas do mar.
Volvendo ao libro, pasei uns boísimos ratos recuperando isa maxia da literatura adolescente. Recomendable.
“Os fillos do lume” é a secuela de “Os fillos do mar” e tenme toda a pinta de ir rachar novamente no mercado editorial, outra novela negra dunha inxenuidade adolescente que, sen dúbida, fará furor nos institutos. Detrás dun traballo de investigación aprol da reconquista viguesa Feijoo constrúe unha nova trama de intriga coas persoaxes do arquitecto Simón, a historiadora Mariña e o inspector Bruno como protagonistas. Outra novela de lectura doada, sen complicacións narrativas e dirixida con toda a intención aos lectores noveles. Arrasará.

Mudar o conto

Os contos son transmisores da cultura, agochan o sentido da ética e da moral e provocan pensamentos automáticos que contribúen a asentaren atitudes dunha xeración a outra. Moitos dos estereotipos son inoculados a través de relatos e filmes infantís cunha falsa apariencia de inocuidade.

O video forma parte dunha experiencia con rapaces e rapazas, nunha campaña de sensibilización respecto á violencia machista, desenvolvida pola organización “Little Revolutions” que pretende amosar como a historia da “Carapuchiña Vermella” é un caso evidente de agresión sexual naturalizada nun conto universal e aparentemente inocente, de xeito que se está a perpetuar de forma continuada un abuso que é normalizado e interiorizado polos mais novos.

22 segundos

Xa hai anos leín “El amante lesbiano“, unha novela-ensaio de José Luis Sampedro no que reflexionaba sobre a identidade de xénero. A predisposición social a patoloxizar ás persoas que no conflúen coa taxonomía única e bipolar de home vs muller baseándose na morfoloxía xenital ao nacer deixa fóra da “normalidade’ unha chea de persoas que sofren a etiqueta de “distrofia” durante toda a súa vida.

Unha exclusión social que desgarra os sentimentos dun xeito cruel e inadmisible con consecuencias dramáticas que en ocasións rematan co suicidio. Existen estudos antropolóxicos que amosan inequivocamente a multitude de variables que constrúen a identidade de xénero, a quen non o fixera lle recomendo a lectura de “Sexo e temperamento” de Margaret Mead para afondar no relativismo da construción dos roles de xénero.

“22 segundos” é o tempo que tarda en subir á nube un vídeo coa declaración pública da súa identidade un home transexual, unha novela pensada para a sensibilización dos máis novos respecto á diversidade que debería ser de lectura obrigada nos centros de ensino. Un relato doado, inxenuo e curto no que Eva Mejuto despréndese da calidade literaria para abordar sen ambaxes a historia de Alex, un neno nado nun corpo de muller.

Enlace entrevista Eva Mejuto

La mirada de los peces

Hai pouco tempo conversaba cun amigo sobor da degradación do sistema educativo, a perversidade política que o afasta da igualdade e a inclusividade, o inmobilismo con cheiro a rancio do profesorado, a ausencia de implicación das familias… mil razóns coas que pretendía argumentar a debacle da educación pública; el limitou a responsabilidade ao alumnado. Se cadra sobran razóns para xustificar ese adoceamento bovino, as novas tecnoloxías, o alonxamento académico dos seus propios intereses, ata aqueles máis sociais que parecen ser tamizados polo filtro da productividade e que os afastan de calquera expectativa de intelectualidade, se cadra esa “obxección” converteuse na resposta silenciosa e agresiva fronte a un modelo triste, obsoleto e irracional.

“La mirada de los peces” recupera esa reivindicación do “terrorismo” adolescente, esa pulsión inconformista que posúe o poder de mobilizar cara ao cambio, e da que o alumnado de hoxe parece non ser consciente. Sergio del Molino escribe un caderno autobiográfico asentado no fito que supuxo para el a figura do profesor de filosofía Antonio Aramayona, un activista social que loitou pola educación pública, o laicismo e o dereito a unha morte digna, decidindo rematar coa súa vida en xullo do 2016.

É curioso que, a pesares de estar a case catro lustros da miña adolescencia, me sinta identificado con esa actividade gamberra, esa complicidade con algúns dos que foron os meus profesores e ata coa banda sonora dos comezos dos noventa que identifico cunha fidelidade case exacta á que escoitabamos nos garitos alá polo 79, ou prolonguei en exceso a miña puberdade ou a historia segue un ritmo cíclico que parece terse fracturado, porque cada día que entro ao instituto atópome con esa “mirada dos peixes”.

A Veiga é como un tempo distinto

Boa novela de Eva Moreda “A Veiga é como un tempo distinto“, en a penas 120 páxinas constrúe un relato de amor e loita, contextualizado na diáspora galega a Londres mediado o século XX, que coincide cos primeiros movementos de liberación da muller e a actividade sindical polos dereitos das traballadoras. Moi recomendable.